Hướng dẫn kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách mới

Bạn đang tìm hiểu kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách? Không chỉ có quy trình rõ ràng, bạn còn cần biết những điểm mới cập nhật 2025. Làm sao để đảm bảo đúng chuẩn, tránh sai phạm? Khám phá ngay hướng dẫn chi tiết trong bài viết sau!

I. Tầm Quan Trọng và Những Thay Đổi Cốt Lõi Trong Kiểm Toán Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Năm 2025

Kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo minh bạch tài chính công và nâng cao hiệu quả chi tiêu ngân sách. Đây là công cụ giúp các cơ quan quản lý phát hiện, ngăn chặn sai phạm và nâng cao năng lực giám sát tài chính.

Từ năm 2025, nhiều quy định mới và chuẩn mực kiểm toán nhà nước chính thức có hiệu lực. Các thay đổi này ảnh hưởng trực tiếp đến:

• Phạm vi kiểm toán: Mở rộng đến các đơn vị tự chủ tài chính, đơn vị sự nghiệp công lập có nguồn thu hỗn hợp.

• Tiêu chí đánh giá: Áp dụng thêm các yếu tố định tính, không chỉ dựa trên số liệu kế toán.

• Chuẩn hóa quy trình kiểm toán: Theo hướng tăng cường kiểm toán tuân thủ và kiểm toán hoạt động.

Đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp, việc cập nhật sớm hướng dẫn mới là yếu tố sống còn để:

• Đảm bảo tính tuân thủ pháp luật tài chính.

• Giảm thiểu rủi ro bị đánh giá không đạt trong các đợt kiểm toán.

• Nâng cao năng lực nội bộ, chuẩn bị tốt hồ sơ báo cáo quyết toán theo đúng quy trình.

Kiểm toán viên nhà nước và kiểm toán viên độc lập cũng cần nắm rõ các điểm mới để:

• Áp dụng đúng quy định chuyên môn.

• Tăng độ chính xác và tính pháp lý của báo cáo kiểm toán.

• Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ Quốc hội, HĐND và các cơ quan giám sát tài chính.

II. Tổng Quan Về Kiểm Toán Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách

1. Định nghĩa chuẩn xác theo Chuẩn mực Kiểm toán Nhà nước

Kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước là gì?
Đây là quá trình kiểm toán viên nhà nước hoặc kiểm toán viên độc lập thu thập và đánh giá bằng chứng liên quan đến báo cáo quyết toán ngân sách của một đơn vị, cơ quan hay địa phương. Mục đích là xác nhận mức độ phù hợp của báo cáo với các chuẩn mực kiểm toán nhà nước và quy định pháp lý hiện hành.

Đây còn được gọi bằng các thuật ngữ tương đương như:

• Thẩm định quyết toán ngân sách

• Đánh giá báo cáo tài chính

• Kiểm tra quyết toán tài chính

Định nghĩa ngắn gọn giúp người đọc dễ tiếp cận và Google dễ tạo Featured Snippet.

2. Mục tiêu chính của hoạt động kiểm toán chi tiêu công

Hoạt động kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách không chỉ nhằm xác minh số liệu kế toán mà còn phục vụ cho mục tiêu quản trị, giám sát và cải thiện hiệu quả chi tiêu ngân sách.

Các mục tiêu chính bao gồm:

• Xác nhận tính trung thực và hợp lý của số liệu tài chính

• Đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật trong sử dụng ngân sách

• Phát hiện và ngăn chặn sai phạm, thất thoát, lãng phí

• Cung cấp căn cứ cho việc lập ngân sách năm sau

• Nâng cao hiệu quả và trách nhiệm giải trình trong tài chính công

Nội dung này đặc biệt quan trọng đối với các đơn vị sử dụng ngân sách như:

• Cơ quan hành chính nhà nước

• Đơn vị sự nghiệp công lập

• UBND các cấp, bộ ngành trung ương

Xem thêm: Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam và quy định mới nhất 2025 bạn cần biết

III. Cập Nhật Các Quy Định và Chuẩn Mực Kiểm Toán Mới Nhất 2025

1. Các Chuẩn mực Kiểm toán Nhà nước (CMKTNN) sửa đổi, bổ sung

Từ năm 2025, nhiều chuẩn mực kiểm toán nhà nước đã được sửa đổi và ban hành bổ sung nhằm phù hợp với thực tiễn quản lý ngân sách và yêu cầu của cơ quan giám sát tài chính.

Các chuẩn mực đáng chú ý gồm:

• CMKTNN 1400 – Kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước

• CMKTNN 3200 – Kiểm toán tuân thủ tại đơn vị sử dụng ngân sách

• CMKTNN 5000 – Thu thập bằng chứng kiểm toán và đánh giá rủi ro

Điểm nổi bật của các chuẩn mực năm 2025:

• Làm rõ nguyên tắc đánh giá tính trung thực của số liệu ngân sách

• Bổ sung nội dung kiểm toán hiệu quả sử dụng tài chính công

• Tăng cường quy định về trách nhiệm giải trình và báo cáo kiểm toán

Bạn có thể tham khảo chi tiết tại Cổng Thông tin điện tử Kiểm toán Nhà nước: https://www.sav.gov.vn

2. Những điểm mới trong Luật Ngân sách nhà nước và các thông tư hướng dẫn

Luật Ngân sách nhà nước sửa đổi và các thông tư hướng dẫn liên quan năm 2025 đã có nhiều thay đổi đáng chú ý, tác động đến quá trình kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách.

Một số điểm mới bao gồm:

• Chuẩn hóa biểu mẫu báo cáo quyết toán, thống nhất toàn hệ thống

• Tăng cường báo cáo định kỳ đối với đơn vị sự nghiệp có thu

• Bổ sung quy định xử lý chênh lệch giữa số liệu đơn vị và kho bạc

Các văn bản hướng dẫn liên quan:

• Thông tư 12/2025/TT-BTC về lập, trình bày và kiểm tra báo cáo quyết toán

• Thông tư 14/2025/TT-BTC hướng dẫn kiểm toán nội bộ các đơn vị hành chính

Việc cập nhật kịp thời các quy định mới giúp:

• Đơn vị lập báo cáo đúng quy trình, đúng biểu mẫu

• Kiểm toán viên đánh giá đúng phạm vi, áp dụng đúng chuẩn mực

• Tránh vi phạm, sai sót trong quá trình kiểm toán chi tiêu công

Xem thêm: Kế toán dịch vụ .

IV. Quy Trình 7 Bước Kiểm Toán Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Chi Tiết

Quy trình kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách năm 2025 được tiêu chuẩn hóa gồm 7 bước rõ ràng. Đây là nội dung cốt lõi mà các kiểm toán viên cần tuân thủ khi thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt với các đơn vị hành chính sự nghiệp, cơ quan quản lý tài chính công.

1. Bước 1: Lập kế hoạch kiểm toán

Mục tiêu của bước này là thiết lập cơ sở cho toàn bộ hoạt động kiểm toán:

• Xác định mục tiêu kiểm toán, trọng tâm và phạm vi cần thực hiện

• Đánh giá rủi ro tiềm ẩn và xác định ngưỡng trọng yếu

• Lựa chọn phương pháp, kỹ thuật kiểm toán phù hợp

• Phân bổ nhân sự và thời gian thực hiện kiểm toán

Kế hoạch kiểm toán càng rõ ràng thì quá trình triển khai càng hiệu quả và minh bạch.

2. Bước 2: Tìm hiểu đơn vị được kiểm toán và môi trường hoạt động

Trước khi thực hiện thủ tục kiểm toán, kiểm toán viên cần thu thập thông tin về:

• Cơ cấu tổ chức, mô hình tài chính của đơn vị sử dụng ngân sách

• Đặc điểm nguồn thu và cơ chế chi tiêu công

• Hệ thống kiểm soát nội bộ, quy trình lập báo cáo tài chính

Thông tin này là cơ sở để nhận diện rủi ro và xây dựng chương trình kiểm toán phù hợp với từng đơn vị.

3. Bước 3 & 4: Thực hiện thủ tục kiểm toán & Thu thập bằng chứng

Đây là giai đoạn quan trọng nhằm xác thực các thông tin trong báo cáo quyết toán ngân sách:

• Kiểm tra đối chiếu sổ sách, hóa đơn, chứng từ kế toán

• Thực hiện các thủ tục xác nhận, đối chiếu với kho bạc, nhà cung cấp

• Phỏng vấn cán bộ phụ trách tài chính, kế toán

• Áp dụng các phương pháp kiểm toán như kiểm tra chi tiết, phân tích so sánh, tính toán lại số liệu

Bằng chứng thu thập phải đầy đủ, khách quan và phù hợp với mục tiêu kiểm toán đã đặt ra.

4. Bước 5: Đánh giá bằng chứng và hình thành ý kiến kiểm toán

Sau khi có đầy đủ bằng chứng, kiểm toán viên tiến hành:

• Tổng hợp các phát hiện, sai sót hoặc vấn đề chưa phù hợp

• Đánh giá ảnh hưởng của các sai lệch đến tính trung thực của báo cáo

• Hình thành ý kiến kiểm toán: chấp nhận toàn phần, chấp nhận có ngoại trừ hoặc không chấp nhận

Ý kiến kiểm toán cần thể hiện rõ quan điểm độc lập và tuân thủ các chuẩn mực kiểm toán nhà nước.

5. Bước 6 & 7: Lập và phát hành báo cáo kiểm toán

Quy trình được hoàn tất bằng việc:

• Soạn thảo dự thảo báo cáo và gửi đến đơn vị được kiểm toán để lấy ý kiến phản hồi

• Tổng hợp ý kiến, điều chỉnh khi cần thiết

• Phát hành báo cáo kiểm toán chính thức, trình lên cơ quan có thẩm quyền (Quốc hội, HĐND, Bộ Tài chính…)

Báo cáo cần đảm bảo các yếu tố:

• Rõ ràng, có đầy đủ căn cứ pháp lý

• Nêu rõ kiến nghị, khuyến nghị xử lý các sai phạm

• Có nội dung đánh giá về tính tuân thủ ngân sách nhà nước và hiệu quả sử dụng tài chính công

Xem thêm dịch vụ kế toán nội bộ 

V. Các Lỗi Thường Gặp và Cách Khắc Phục Khi Kiểm Toán Báo Cáo Quyết Toán

Trong quá trình kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách, nhiều đơn vị hành chính sự nghiệp gặp phải các lỗi phổ biến. Việc nhận diện và khắc phục các lỗi này kịp thời giúp đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ quy định và tránh bị đánh giá không đạt trong kỳ kiểm toán.

1. Sai sót về số liệu và hạch toán kế toán

Đây là nhóm lỗi phổ biến nhất, thường xuất phát từ quy trình ghi nhận kế toán chưa chặt chẽ.

Một số ví dụ điển hình:

• Hạch toán sai niên độ ngân sách (ghi nhận thu – chi sai thời điểm)

• Phân loại sai mục lục ngân sách (ví dụ: chi thường xuyên ghi vào chi đầu tư)

• Không đối chiếu khớp số liệu giữa đơn vị với kho bạc hoặc cơ quan tài chính

• Lỗi cộng dồn, trùng số liệu trong báo cáo quyết toán

Những sai sót này ảnh hưởng trực tiếp đến tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính công.

2. Sai phạm về tính tuân thủ quy định chi tiêu

Ngoài sai sót kỹ thuật, nhiều đơn vị bị phát hiện vi phạm quy định pháp luật về quản lý ngân sách:

• Chi vượt định mức, sử dụng ngân sách không đúng mục đích

• Thanh toán các khoản không có chứng từ hợp lệ

• Thiếu biên bản, hợp đồng, hóa đơn đi kèm hồ sơ chi ngân sách

• Không thực hiện đúng quy trình đấu thầu, mua sắm tài sản công

Những sai phạm này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán chi tiêu công mà còn tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng.

3. Giải pháp và kinh nghiệm phòng tránh từ chuyên gia IFA

Theo các chuyên gia tại Viện Kế toán – Kiểm toán IFA, để phòng tránh và giảm thiểu lỗi khi kiểm toán:

• Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ rõ ràng, giám sát từ khâu lập kế hoạch đến hạch toán

• Thường xuyên tập huấn nghiệp vụ kế toán, cập nhật thông tư mới

• Tổ chức kiểm toán nội bộ định kỳ tại đơn vị hành chính, đơn vị sự nghiệp

• Rà soát lại toàn bộ hồ sơ, chứng từ trước khi gửi báo cáo quyết toán

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng giúp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu rủi ro bị kiến nghị xử lý sau kiểm toán.

Xem chi tiết các dịch vụ kế toán và kiểm toán của IFA tại đây!

VI. Hỏi & Đáp Nhanh Về Nghiệp Vụ Kiểm Toán Báo Cáo Quyết Toán

Phần hỏi – đáp giúp bạn nắm nhanh các khái niệm liên quan đến kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách, hỗ trợ tối ưu cho tìm kiếm giọng nói và Featured Snippet.

1. Phân biệt giữa kiểm toán nhà nước và kiểm toán độc lập đối với báo cáo quyết toán ngân sách?

Tiêu chí	Kiểm toán Nhà nước	Kiểm toán độc lập
Chủ thể thực hiện	Cơ quan Kiểm toán Nhà nước	Công ty kiểm toán độc lập
Mục tiêu	Giám sát tài chính công, đảm bảo minh bạch	Cung cấp dịch vụ kiểm toán theo hợp đồng
Phạm vi	Cơ quan nhà nước, đơn vị sử dụng ngân sách	Doanh nghiệp, tổ chức ngoài công lập
Cơ sở pháp lý	Luật Kiểm toán Nhà nước	Luật Kế toán, Luật Doanh nghiệp
Tính chất	Bắt buộc, định kỳ	Tùy chọn, theo yêu cầu khách hàng

2. Thời gian thực hiện một cuộc kiểm toán báo cáo quyết toán là bao lâu?

Tùy thuộc vào quy mô và mức độ phức tạp của đơn vị được kiểm toán, thời gian trung bình:

• Đơn vị nhỏ, báo cáo đơn giản: 5 – 7 ngày

• Đơn vị trung bình: 10 – 15 ngày

• Đơn vị lớn, có nhiều nguồn thu chi: 20 – 30 ngày

Ngoài ra, thời gian còn phụ thuộc vào mức độ phối hợp cung cấp hồ sơ, sổ sách của đơn vị.

3. Cần chuẩn bị những tài liệu gì khi có đoàn kiểm toán?

Để quá trình kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách diễn ra suôn sẻ, đơn vị cần chuẩn bị đầy đủ:

• Báo cáo quyết toán ngân sách theo đúng biểu mẫu năm 2025

• Sổ kế toán tổng hợp, sổ chi tiết các tài khoản

• Chứng từ gốc: hóa đơn, phiếu thu chi, hợp đồng

• Báo cáo kiểm toán nội bộ nếu có

• Báo cáo đối chiếu với kho bạc, cơ quan tài chính

Việc chuẩn bị tốt hồ sơ không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn hạn chế rủi ro sai sót bị ghi nhận trong báo cáo kiểm toán.

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về dịch vụ kế toán trọn gói và nhận báo giá tốt nhất!

 Xem chi tiết: Kiểm toán báo cáo tài chính

Thông tin liên hệ

Nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu thêm về dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua:

• Trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh:
  Tầng 2, Tòa nhà Minh Khang, 120A Trần Kế Xương, P.7, Quận Phú Nhuận.
  Hotline: 0909.294.209 – (028) 3622 2162
  Email: info@ifa.com.vn

• Văn phòng giao dịch: 33 Đặng Thùy Trâm, Phường 13, Bình Thạnh, TP.HCM

• Văn phòng tại Hà Nội:
  Tầng 3, số 46, ngõ 168, Nguyễn Xiển, P. Hạ Đình, Quận Thanh Xuân.
  Hotline: 0909.294.209 – (024) 3209 9066
  Email: hanoi@ifa.com.vn

Website chính thức: ifa.com.vn

Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp và đáng tin cậy, giúp doanh nghiệp của bạn tự tin hơn trong mọi hoạt động tài chính và đối mặt với mọi thách thức của thị trường. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng sự phát triển bền vững của bạn!