Xử lý sai sót báo cáo tài chính: Hướng dẫn chi tiết 2025

Sai sót báo cáo tài chính có thể khiến doanh nghiệp bị xử phạt, truy thu thuế hoặc mất uy tín. Không chỉ cần phát hiện kịp thời, bạn còn phải biết cách điều chỉnh, nộp lại đúng quy định. Vậy quy trình xử lý ra sao năm 2025? Bài viết sẽ hướng dẫn chi tiết!

I. Mức độ nghiêm trọng và hậu quả khi báo cáo tài chính bị sai

Việc xảy ra sai sót báo cáo tài chính không chỉ là lỗi kế toán thông thường, mà còn tiềm ẩn những rủi ro nghiêm trọng về pháp lý, tài chính và uy tín doanh nghiệp. Dưới đây là ba tác động phổ biến nhất mà doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý:

1. Rủi ro pháp lý: Khung phạt mới nhất 2025 từ cơ quan thuế

Các sai sót trên báo cáo tài chính có thể dẫn đến nhiều hình thức xử phạt từ cơ quan thuế. Từ năm 2025, các quy định mới đã cập nhật mức xử phạt cụ thể theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP (sửa đổi bổ sung).

Doanh nghiệp có thể bị xử phạt trong các trường hợp sau:

• Không kê khai hoặc kê khai sai dẫn đến thiếu thuế phải nộp

• Ghi nhận sai doanh thu, chi phí làm lệch nghĩa vụ thuế

• Không nộp đúng thời hạn báo cáo tài chính hoặc tờ khai điều chỉnh

Mức phạt phổ biến:

• Phạt hành chính từ 3 – 8 triệu đồng nếu nộp sai hoặc nộp chậm

• Truy thu thuế TNDN, thuế GTGT nếu sai sót dẫn đến thiếu thuế

• Tính thêm tiền chậm nộp (0.03%/ngày) tính trên số tiền thuế bị thiếu

2. Ảnh hưởng uy tín và cơ hội kinh doanh

Sai sót báo cáo tài chính ảnh hưởng trực tiếp đến sự tin tưởng của:

• Nhà đầu tư: nghi ngờ khả năng minh bạch tài chính

• Ngân hàng: đánh giá thấp tín nhiệm tín dụng

• Đối tác chiến lược: e ngại khi hợp tác hoặc mở rộng quy mô

Ví dụ thực tế:

• Một doanh nghiệp bị ngân hàng từ chối giải ngân khoản vay 5 tỷ đồng do phát hiện chênh lệch lớn trong doanh thu ghi nhận và dòng tiền thực tế trong báo cáo tài chính năm 2024.

Hậu quả không chỉ là mất cơ hội tiếp cận vốn mà còn khiến doanh nghiệp tụt lại phía sau trong cuộc cạnh tranh.

3. Sai lầm trong quyết định quản trị nội bộ

Báo cáo tài chính là căn cứ ra quyết định của ban lãnh đạo. Khi số liệu sai, hệ lụy sẽ kéo dài:

• Chiến lược đầu tư sai lệch, phân bổ ngân sách không hợp lý

• Dự báo dòng tiền thiếu chính xác, gây thiếu hụt vốn

• Đánh giá hiệu quả kinh doanh sai lệch, ảnh hưởng KPI và khen thưởng

Sai sót kéo dài mà không phát hiện kịp thời còn làm doanh nghiệp đối mặt nguy cơ thua lỗ, phá sản.

Xem thêm: Dịch Vụ Tư Vấn Chính Sách Thuế Doanh Nghiệp Uy Tín

II. Phân loại các sai sót trên báo cáo tài chính thường gặp nhất

Việc nhận diện đúng sai sót báo cáo tài chính là bước đầu tiên và quan trọng trong quy trình xử lý. Nhiều doanh nghiệp vẫn còn nhầm lẫn giữa sai sót trọng yếu và không trọng yếu, hoặc không nhận ra các lỗi số liệu kế toán phổ biến. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể để bạn phân loại chính xác.

1. Phân biệt sai sót trọng yếu và không trọng yếu theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS 29)

Theo VAS 29 – Các thay đổi trong chính sách kế toán, ước tính kế toán và sai sót, sai sót được phân thành hai loại:

• Sai sót trọng yếu: Là những sai lệch có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyết định của người sử dụng báo cáo tài chính. Ví dụ như:

  • Không ghi nhận doanh thu lớn

  • Trình bày sai giá trị tài sản lớn

  • Ghi sai chi phí tài chính quan trọng

• Sai sót không trọng yếu: Là những sai lệch nhỏ, không gây ảnh hưởng đáng kể đến quyết định kinh tế của người đọc báo cáo tài chính. Ví dụ như:

  • Ghi sai vài trăm nghìn đồng chi phí điện nước

  • Hạch toán chậm ngày vài chứng từ nội bộ nhỏ

Việc phân loại này giúp doanh nghiệp áp dụng đúng phương pháp điều chỉnh (hồi tố hoặc phi hồi tố) theo quy định.

2. Các lỗi số liệu kế toán phổ biến trong doanh nghiệp

Dưới đây là những lỗi số liệu kế toán thường xuyên gặp trong thực tiễn doanh nghiệp:

• Hạch toán sai hoặc thiếu doanh thu, chi phí

  • Quên ghi nhận hóa đơn bán hàng

  • Không hạch toán chi phí khuyến mãi

• Ghi nhận sai bản chất nghiệp vụ kinh tế

  • Chi phí trả trước nhưng ghi nhận toàn bộ vào kỳ hiện tại

  • Tạm ứng nhưng ghi nhận nhầm vào chi phí

• Trích thiếu hoặc trích thừa khấu hao tài sản cố định

  • Tính sai thời gian khấu hao

  • Bỏ sót tài sản cần khấu hao

• Chênh lệch số liệu kế toán giữa sổ sách và thực tế

  • Kiểm kê kho lệch so với tồn kho sổ sách

  • Sai lệch số dư tài khoản ngân hàng khi đối chiếu sao kê

Các lỗi trên không chỉ gây ra sai sót báo cáo tài chính, mà còn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu bị cơ quan thuế phát hiện trong quá trình thanh tra.

Xem thêm: Kế toán dịch vụ .

III. Quy trình 5 bước xử lý sai sót báo cáo tài chính chuẩn mực 2025

Xử lý sai sót báo cáo tài chính đòi hỏi quy trình bài bản, đúng chuẩn mực kế toán và quy định pháp luật. Dưới đây là hướng dẫn 5 bước cụ thể giúp doanh nghiệp xử lý sai sót một cách chính xác, minh bạch và hợp pháp.

1. Bước 1: Rà soát và lập biên bản xác định sai sót

Doanh nghiệp cần rà soát toàn bộ hệ thống sổ sách kế toán, chứng từ và sao kê liên quan để xác định chính xác lỗi phát sinh.

Cần thực hiện:

• Đối chiếu sổ cái với sổ chi tiết, chứng từ gốc

• So sánh số dư các tài khoản với thực tế tồn kho, ngân hàng

• Kiểm tra báo cáo tài chính năm hiện tại và các năm trước

Sau khi phát hiện sai sót, phải lập Biên bản xác định sai sót, ghi rõ:

• Thời điểm phát sinh sai sót

• Nguyên nhân và bản chất của sai sót

• Mức độ ảnh hưởng đến báo cáo tài chính

• Khuyến nghị phương án điều chỉnh

2. Bước 2: Lựa chọn phương pháp điều chỉnh (hồi tố hoặc phi hồi tố)

Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS 29), doanh nghiệp cần xác định tính chất sai sót để lựa chọn phương pháp điều chỉnh phù hợp:

• Hồi tố: áp dụng với sai sót trọng yếu ảnh hưởng lớn đến người sử dụng BCTC

• Phi hồi tố: áp dụng với sai sót không trọng yếu, điều chỉnh vào kỳ hiện tại

Tiêu chí phân loại đã nêu tại mục II, cần tuân thủ đúng để đảm bảo tính minh bạch và chính xác.

3. Bước 3: Thực hiện điều chỉnh trên sổ sách kế toán và BCTC

Khi đã xác định phương pháp điều chỉnh, kế toán cần:

• Ghi nhận các bút toán điều chỉnh vào sổ sách kế toán

• Nếu điều chỉnh hồi tố, lập lại báo cáo tài chính của năm xảy ra sai sót

• Đồng thời trình bày lại thông tin so sánh trên BCTC của năm hiện tại

Lưu ý:

• Ghi chú rõ lý do điều chỉnh trong thuyết minh BCTC

• Lưu trữ đầy đủ tài liệu, chứng từ liên quan để giải trình khi cần

4. Bước 4: Kê khai, nộp lại báo cáo tài chính và các tờ khai thuế liên quan

Khi sai sót liên quan đến nghĩa vụ thuế, doanh nghiệp cần nộp lại các tờ khai liên quan:

• Tờ khai bổ sung quyết toán thuế TNDN, TNCN (nếu ảnh hưởng)

• Báo cáo tài chính đã điều chỉnh, nộp lại qua Cổng thông tin Tổng cục Thuế

Thực hiện đúng quy trình kê khai bổ sung:

• Truy cập https://thuedientu.gdt.gov.vn

• Chọn chức năng Kê khai bổ sung

• Gửi file XML kèm giải trình sai sót

5. Bước 5: Chuẩn bị hồ sơ giải trình với cơ quan thuế

Cơ quan thuế có thể yêu cầu giải trình nếu phát hiện sai lệch. Doanh nghiệp nên chuẩn bị sẵn bộ hồ sơ gồm:

• Công văn giải trình sai sót

• Báo cáo tài chính đã điều chỉnh

• Tờ khai bổ sung thuế liên quan

• Biên bản xác định sai sót

• Sổ sách kế toán và chứng từ liên quan

Việc chủ động chuẩn bị đầy đủ giúp doanh nghiệp:

• Giảm thiểu rủi ro bị xử phạt

• Tăng tính minh bạch trong mắt cơ quan quản lý

• Rút ngắn thời gian thanh tra, kiểm tra thuế

Xem thêm dịch vụ kế toán nội bộ 

IV. Hướng dẫn chi tiết cách điều chỉnh thuế TNDN khi có sai sót

Khi sai sót báo cáo tài chính làm ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), doanh nghiệp bắt buộc phải điều chỉnh chính xác và tuân thủ đúng quy trình kê khai theo quy định hiện hành. Tùy theo tính chất sai sót, việc điều chỉnh sẽ khác nhau.

1. Trường hợp sai sót làm tăng số thuế TNDN phải nộp

Với sai sót trọng yếu khiến nghĩa vụ thuế bị khai thiếu, doanh nghiệp cần thực hiện kê khai bổ sung để tránh bị xử phạt nặng hơn.

Các bước xử lý:

• Lập tờ khai bổ sung Mẫu số 01/KHBS theo Thông tư 80/2021/TT-BTC

• Tính lại số thuế TNDN phải nộp theo số liệu đã điều chỉnh

• Xác định số tiền phạt chậm nộp theo tỷ lệ 0,03%/ngày trên phần thuế thiếu

• Gửi tờ khai bổ sung cùng công văn giải trình lên cơ quan thuế quản lý

• Nộp bổ sung số thuế chênh lệch và tiền chậm nộp vào ngân sách

Lưu ý:

• Nếu nộp bổ sung trước khi cơ quan thuế kiểm tra, bạn sẽ giảm nguy cơ bị phạt hành vi trốn thuế hoặc khai sai cố ý.

• Cần lưu hồ sơ điều chỉnh kỹ lưỡng để phục vụ thanh tra sau này.

2. Trường hợp sai sót làm giảm số thuế TNDN phải nộp

Khi sai sót báo cáo tài chính dẫn đến doanh nghiệp nộp thừa thuế TNDN, có thể xử lý theo hai hướng:

1. Bù trừ với kỳ tính thuế tiếp theo:

• Doanh nghiệp có thể trừ số thuế đã nộp thừa vào kỳ tính thuế kế tiếp

• Điều kiện: cần gửi công văn đề nghị bù trừ, kèm tờ khai bổ sung đã nộp

2. Thực hiện thủ tục hoàn thuế:

• Nộp Hồ sơ hoàn thuế theo quy định tại Thông tư 80/2021/TT-BTC

• Hồ sơ gồm:

  • Đơn đề nghị hoàn thuế

  • Tờ khai quyết toán đã điều chỉnh

  • Chứng từ nộp tiền vào ngân sách

  • Công văn giải trình nguyên nhân nộp thừa

Lưu ý:

• Việc hoàn thuế sẽ mất thời gian thẩm định, doanh nghiệp cần theo dõi sát để bổ sung hồ sơ kịp thời nếu có yêu cầu từ cơ quan thuế.

• Nếu không đủ điều kiện hoàn, phương án bù trừ thường được ưu tiên để tối ưu dòng tiền.

Xem chi tiết các dịch vụ kế toán và kiểm toán của IFA tại đây!

V. Xử lý sai lệch báo cáo tài chính tại Doanh nghiệp

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về cách xử lý sai sót báo cáo tài chính trong thực tiễn, dưới đây là một tình huống thực tế mà IFA đã trực tiếp tư vấn và xử lý thành công cho một doanh nghiệp thương mại quy mô vừa.

1. Bối cảnh: Doanh nghiệp kê khai sai báo cáo tài chính do ghi nhận thiếu chi phí

Cuối năm 2024, Doanh nghiệp – hoạt động trong lĩnh vực thương mại hàng tiêu dùng – phát hiện:

• Khoản chi phí khuyến mãi cuối năm trị giá 650 triệu đồng chưa được ghi nhận vào chi phí hoạt động năm 2024

• Báo cáo tài chính thể hiện lợi nhuận trước thuế cao hơn thực tế, kéo theo thuế TNDN phải nộp tăng không đúng

Nguyên nhân sai sót:

• Bộ phận kế toán quên hạch toán chi phí đã phát sinh nhưng chưa có hóa đơn

• Thiếu quy trình kiểm soát nội bộ và đối chiếu định kỳ trước thời điểm lập BCTC

2. Giải pháp từ IFA: Quy trình rà soát và điều chỉnh chuyên nghiệp

Ngay khi tiếp nhận yêu cầu, IFA đã triển khai:

• Rà soát toàn bộ sổ sách và báo cáo tài chính năm 2024

• Lập biên bản xác định sai sót và phân loại sai sót là trọng yếu

• Áp dụng phương pháp điều chỉnh hồi tố theo VAS 29

• Lập bút toán điều chỉnh chi phí, lập lại BCTC 2024

• Kê khai bổ sung quyết toán thuế TNDN với mẫu 01/KHBS

• Chuẩn bị công văn giải trình đầy đủ, gửi cơ quan thuế đúng thời hạn

3. Kết quả: Hoàn thiện báo cáo tài chính và được hoàn lại số thuế nộp thừa

Nhờ xử lý kịp thời và minh bạch, Doanh nghiệp đã:

• Hoàn thiện báo cáo tài chính theo đúng quy định

• Trình bày lại thông tin so sánh trong BCTC năm 2025

• Được cơ quan thuế chấp thuận hoàn lại khoản thuế nộp thừa hơn 130 triệu đồng

• Không bị xử phạt hành chính do chủ động kê khai trước khi bị kiểm tra

Xem chi tiết các dịch vụ kế toán và kiểm toán của IFA tại đây!

VI. Câu hỏi thường gặp về việc sửa sai báo cáo tài chính

Trong quá trình xử lý sai sót báo cáo tài chính, doanh nghiệp thường gặp nhiều vướng mắc về quy định, thủ tục và hậu quả pháp lý. Dưới đây là hai câu hỏi phổ biến được người làm kế toán và chủ doanh nghiệp quan tâm nhất hiện nay.

1. Nộp lại báo cáo tài chính có bị phạt không?

Câu trả lời: Có thể bị phạt, tùy từng trường hợp cụ thể.

Doanh nghiệp sẽ bị phạt nếu:

• Việc nộp lại làm tăng số thuế TNDN hoặc TNCN phải nộp

• Thời điểm điều chỉnh nằm sau hạn nộp báo cáo tài chính

• Sai sót được phát hiện bởi cơ quan thuế trước khi doanh nghiệp tự điều chỉnh

Doanh nghiệp sẽ không bị phạt hoặc mức phạt nhẹ hơn nếu:

• Tự phát hiện sai sót trước thời điểm bị kiểm tra

• Chủ động lập biên bản sai sót, kê khai lại và nộp bổ sung thuế đúng quy định

• Việc điều chỉnh không làm thay đổi nghĩa vụ thuế

Lưu ý: Việc chủ động luôn được khuyến khích trong công tác kế toán, giúp hạn chế rủi ro bị xem xét là hành vi cố tình che giấu sai phạm.

2. Có thể điều chỉnh báo cáo tài chính của các năm cũ đã được kiểm toán không?

Câu trả lời: Có, nhưng quy trình điều chỉnh sẽ phức tạp hơn.

Trong trường hợp báo cáo tài chính của năm trước đã được kiểm toán, nếu phát hiện sai sót trọng yếu, doanh nghiệp vẫn có thể điều chỉnh theo đúng chuẩn mực VAS 29.

Cần lưu ý:

• Phải làm việc lại với công ty kiểm toán đã phát hành báo cáo kiểm toán năm đó

• Có thể cần phát hành lại báo cáo kiểm toán mới sau khi điều chỉnh

• Thực hiện điều chỉnh hồi tố, lập lại báo cáo tài chính năm sai sót và điều chỉnh thông tin so sánh trong năm hiện tại

• Lập tờ khai bổ sung nếu ảnh hưởng đến thuế

Việc điều chỉnh như trên phải đảm bảo tính minh bạch, có tài liệu chứng minh đầy đủ và báo cáo rõ ràng trong phần thuyết minh báo cáo tài chính.

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về dịch vụ kế toán trọn gói và nhận báo giá tốt nhất!

VII. Bí quyết phòng ngừa và hoàn thiện báo cáo tài chính từ chuyên gia

Để tránh phát sinh sai sót báo cáo tài chính và đảm bảo tính minh bạch, chính xác, doanh nghiệp cần chủ động thiết lập quy trình kiểm soát và nâng cao năng lực kế toán. Dưới đây là ba giải pháp quan trọng từ chuyên gia của IFA.

1. Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ và đối chiếu số liệu định kỳ

Kiểm soát nội bộ tốt là nền tảng để phát hiện sai sót sớm và hạn chế rủi ro kế toán. Doanh nghiệp nên áp dụng các biện pháp sau:

• Thiết lập checklist kiểm tra báo cáo tài chính hàng tháng/quý

• Đối chiếu định kỳ giữa sổ sách kế toán và chứng từ thực tế

• Phân quyền rõ ràng giữa bộ phận lập và bộ phận kiểm tra báo cáo

• Lưu trữ hồ sơ, chứng từ có hệ thống, dễ truy xuất

• Tự động hóa một phần nghiệp vụ kế toán qua phần mềm chuẩn

Quy trình kiểm soát nội bộ càng rõ ràng, xác suất xuất hiện sai sót báo cáo tài chính càng thấp.

2. Thường xuyên cập nhật kiến thức về chuẩn mực kế toán và luật thuế

Chế độ kế toán và chính sách thuế thay đổi liên tục. Việc cập nhật kiến thức giúp kế toán viên xử lý nghiệp vụ đúng đắn và kịp thời.

Doanh nghiệp nên:

• Tổ chức đào tạo định kỳ cho đội ngũ kế toán

• Tham gia các khóa học online hoặc hội thảo từ các đơn vị chuyên nghiệp

• Theo dõi các văn bản pháp luật mới từ Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế

• Thường xuyên cập nhật thay đổi của các chuẩn mực kế toán Việt Nam

Kế toán chủ động kiến thức là cách tốt nhất để phòng tránh sai sót báo cáo tài chính.

3. Sử dụng dịch vụ Rà soát BCTC và Tư vấn Kế toán chuyên nghiệp

Đối với các doanh nghiệp không có bộ phận kế toán chuyên sâu hoặc đang tăng trưởng nhanh, sử dụng dịch vụ từ đơn vị chuyên môn sẽ là giải pháp hiệu quả.

Lợi ích khi sử dụng dịch vụ của IFA:

• Phát hiện sớm các lỗi tiềm ẩn trong báo cáo tài chính

• Được tư vấn điều chỉnh đúng chuẩn mực và quy định pháp luật

• Tiết kiệm thời gian xử lý nội bộ và tránh rủi ro bị cơ quan thuế xử phạt

• Bảo mật thông tin doanh nghiệp và hỗ trợ giải trình khi cần

Xem chi tiết: Kế toán trọn gói - Đơn vị cung cấp dịch vụ hàng đầu 2025

Thông tin liên hệ

Nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu thêm về dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua:

• Trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh:
  Tầng 2, Tòa nhà Minh Khang, 120A Trần Kế Xương, P.7, Quận Phú Nhuận.
  Hotline: 0909.294.209 – (028) 3622 2162
  Email: info@ifa.com.vn

• Văn phòng giao dịch: 33 Đặng Thùy Trâm, Phường 13, Bình Thạnh, TP.HCM

• Văn phòng tại Hà Nội:
  Tầng 3, số 46, ngõ 168, Nguyễn Xiển, P. Hạ Đình, Quận Thanh Xuân.
  Hotline: 0909.294.209 – (024) 3209 9066
  Email: hanoi@ifa.com.vn

Website chính thức: ifa.com.vn

Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp và đáng tin cậy, giúp doanh nghiệp của bạn tự tin hơn trong mọi hoạt động tài chính và đối mặt với mọi thách thức của thị trường. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng sự phát triển bền vững của bạn!