Kiểm toán thuế TNDN: Quy trình, lưu ý & cách thực hiện

Kiểm toán thuế TNDN là bước không thể thiếu để đảm bảo doanh nghiệp minh bạch và tuân thủ pháp luật. Không chỉ quy trình, bạn còn cần nắm rõ các lưu ý, lỗi thường gặp và cách xử lý sai sót thuế hiệu quả. Khám phá ngay để chủ động kiểm soát rủi ro!

I. Hiểu đúng về Kiểm toán thuế TNDN: Khái niệm và Tầm quan trọng

1. Kiểm toán thuế TNDN là gì và tại sao doanh nghiệp bạn cần đến?

Kiểm toán thuế TNDN không đơn thuần là việc kiểm tra lại sổ sách kế toán hay rà soát số liệu báo cáo thuế. Đây là một quá trình kiểm tra chuyên sâu nhằm:

• Đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp

• Phát hiện sai sót, rủi ro tiềm ẩn trong quá trình kê khai, quyết toán

• Tối ưu các khoản chi phí thuế theo đúng quy định pháp lý hiện hành

Trong bối cảnh các quy định thuế liên tục thay đổi và cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra thì kiểm toán thuế TNDN ngày càng trở thành nhu cầu thiết yếu của các doanh nghiệp. Không chỉ đảm bảo tính minh bạch tài chính, đây còn là công cụ quản trị rủi ro hiệu quả.

2. 3 Lợi ích vàng khi chủ động thực hiện đánh giá thuế TNDN

Việc chủ động thực hiện kiểm toán thuế TNDN mang lại cho doanh nghiệp nhiều giá trị thiết thực:

• Minh bạch hóa tài chính:
  Tăng độ tin cậy với ngân hàng, đối tác và nhà đầu tư thông qua báo cáo tài chính chính xác và tuân thủ thuế.

• Phòng ngừa rủi ro:
  Phát hiện sớm sai sót về thuế TNDN giúp doanh nghiệp tránh bị truy thu, xử phạt và mất uy tín với cơ quan thuế.

• Tối ưu hóa nghĩa vụ thuế:
  Đảm bảo doanh nghiệp tận dụng đúng và đủ các chính sách ưu đãi, miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp mà pháp luật cho phép.

Việc hiểu rõ bản chất kiểm toán thuế và chủ động triển khai đúng thời điểm sẽ giúp doanh nghiệp vững vàng trước mọi kỳ thanh tra thuế và hướng đến sự phát triển bền vững.

Xem thêm: Kiểm toán độc lập thuế là gì? Lợi ích & vai trò doanh nghiệp

II. Thời điểm để tiến hành Kiểm toán thuế TNDN

1. Trước giai đoạn làm hồ sơ quyết toán thuế TNDN

Đây là thời điểm lý tưởng để doanh nghiệp thực hiện kiểm toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Khi rà soát trước khi nộp tờ khai quyết toán thuế, bạn có thể:

• Kiểm tra lại toàn bộ doanh thu, chi phí đã ghi nhận

• Phát hiện sai sót trong báo cáo thuế TNDN

• Điều chỉnh số liệu cho phù hợp với quy định và thực tế

Thực hiện kiểm toán sớm sẽ giúp doanh nghiệp chủ động trong việc giải trình với cơ quan thuế, tránh bị xử phạt do sai sót không cố ý.

2. Khi có sự thay đổi lớn trong doanh nghiệp

Một số thay đổi trong nội bộ doanh nghiệp là dấu hiệu bạn nên kiểm tra lại toàn bộ nghĩa vụ thuế. Bao gồm:

• Thay đổi kế toán trưởng hoặc đội ngũ kế toán thuế

• Áp dụng chính sách kế toán mới

• Sáp nhập, chia tách hoặc tái cấu trúc doanh nghiệp

Các sự kiện này có thể làm thay đổi cách ghi nhận doanh thu, chi phí hoặc chi phí thuế phải nộp, gây rủi ro nếu không được kiểm tra kỹ.

3. Chuẩn bị cho các cuộc thanh tra, kiểm tra của cơ quan thuế

Thay vì bị động chờ cơ quan thuế gõ cửa, doanh nghiệp nên:

• Chủ động kiểm tra thuế thu nhập doanh nghiệp trước

• Chuẩn bị đầy đủ báo cáo thuế TNDN, tờ khai quyết toán thuế

• Rà soát hồ sơ, sổ sách kế toán để đảm bảo tính hợp lệ

Cách làm này không chỉ giúp bạn tự tin trong quá trình làm việc với cơ quan thuế mà còn giảm thiểu rủi ro bị xử lý do thiếu sót bất ngờ.

Xem thêm: Kế toán dịch vụ .

III. Quy trình Kiểm toán thuế TNDN chuẩn mực 

1. Bước 1 & 2: Tiếp nhận yêu cầu, lập kế hoạch và đánh giá rủi ro

Quy trình kiểm toán thuế TNDN tại IFA bắt đầu bằng việc tiếp nhận thông tin từ doanh nghiệp. Đơn vị kiểm toán sẽ tiến hành khảo sát sơ bộ:

• Thu thập thông tin về loại hình doanh nghiệp, lĩnh vực hoạt động

• Phân tích đặc điểm hoạt động và hệ thống kế toán thuế hiện tại

• Đánh giá sơ bộ mức độ rủi ro tuân thủ thuế TNDN

Từ đó, nhóm chuyên gia xây dựng kế hoạch kiểm toán phù hợp, xác định phạm vi kiểm tra và lựa chọn mẫu hồ sơ, chứng từ cần rà soát.

2. Bước 3 & 4: Thực hiện kiểm tra chi tiết chứng từ, sổ sách

Đây là giai đoạn then chốt trong quá trình kiểm toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Đội ngũ kiểm toán viên sẽ:

• Đối chiếu doanh thu, chi phí đã kê khai với sổ sách kế toán và chứng từ gốc

• Kiểm tra hóa đơn đầu vào – đầu ra, tính hợp lệ, hợp pháp theo quy định thuế

• Rà soát các khoản chi phí dễ bị loại như: chi tiếp khách, quảng cáo, tài trợ…

Việc kiểm tra dựa trên các chuẩn mực kiểm toán hiện hành và quy định mới nhất từ Tổng cục Thuế. Những sai sót thường gặp trong báo cáo thuế TNDN được phát hiện kịp thời để xử lý.

3. Bước 5 & 6: Tổng hợp kết quả, lập báo cáo và tư vấn sau kiểm toán

Sau khi hoàn tất kiểm tra thực địa, IFA tiến hành lập báo cáo chi tiết gồm:

• Danh sách các sai sót phát hiện được, phân loại theo mức độ ảnh hưởng

• Đánh giá rủi ro tài chính và khả năng bị truy thu thuế

• Đề xuất hướng điều chỉnh phù hợp theo quy định pháp luật thuế TNDN

Doanh nghiệp sẽ được tư vấn cụ thể các giải pháp tối ưu, từ đó hạn chế rủi ro, cải thiện hệ thống kế toán thuế, và nâng cao tính tuân thủ pháp luật thuế.

Xem thêm dịch vụ kế toán nội bộ 

IV. Top 7 sai sót trong kê khai thuế TNDN

1. Sai sót về xác định doanh thu tính thuế và chi phí không được trừ

Đây là nhóm lỗi phổ biến nhất trong quá trình lập báo cáo thuế TNDN. Nhiều doanh nghiệp gặp phải do nhầm lẫn hoặc chưa nắm vững quy định:

• Hạch toán sai thời điểm ghi nhận doanh thu (ghi nhận trước hoặc sau kỳ phát sinh)

• Ghi nhận chi phí không phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh

• Đưa vào chi phí các khoản không đủ điều kiện, như chi vượt định mức khống chế

Những sai sót này dễ dẫn đến sai phạm thuế TNDN, ảnh hưởng trực tiếp đến số thuế phải nộp và tăng rủi ro bị truy thu.

2. Lỗi sai về khấu hao tài sản cố định và phân bổ chi phí trả trước

Sai sót trong trích khấu hao và phân bổ chi phí trả trước thường bị cơ quan thuế “soi kỹ”. Một số lỗi thường gặp:

• Trích khấu hao sai thời gian sử dụng theo quy định

• Trích khấu hao quá nhanh hoặc không đúng phương pháp

• Phân bổ công cụ dụng cụ không đúng kỳ kế toán hoặc vượt định mức

Các lỗi này có thể khiến doanh nghiệp bị loại chi phí khỏi báo cáo thuế TNDN, dẫn đến tăng thuế phải nộp.

3. Rủi ro từ các giao dịch liên kết chưa được kê khai hợp lệ

Theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP, mọi giao dịch liên kết cần phải lập hồ sơ đầy đủ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn:

• Không lập hoặc lập thiếu hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết

• Không kê khai mẫu 01, 02, 03 theo đúng quy định

• Không chứng minh được tính phù hợp với giá thị trường

Việc không tuân thủ đúng quy định về giao dịch liên kết khiến doanh nghiệp đối mặt với rủi ro truy thu, xử phạt hành chính và tổn thất uy tín thương hiệu.

Xem chi tiết các dịch vụ kế toán và kiểm toán của IFA tại đây!

V. Trường hợp thực tế và Hướng dẫn xử lý sai sót

1. Doanh nghiệp tránh truy thu 500 triệu đồng nhờ kiểm toán kịp thời

Một doanh nghiệp sản xuất tại TP.HCM đã từng đối mặt với nguy cơ bị truy thu hơn 500 triệu đồng do sai sót trong kê khai chi phí thuế TNDN. Các rủi ro phát hiện bao gồm:

• Ghi nhận sai thời điểm doanh thu

• Đưa chi phí tiếp khách vượt mức khống chế vào báo cáo thuế TNDN

• Thiếu hồ sơ giao dịch liên kết theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP

Trước kỳ quyết toán thuế, doanh nghiệp đã chủ động mời IFA kiểm toán nội bộ. Nhờ đó, toàn bộ sai phạm được phát hiện và điều chỉnh kịp thời. Doanh nghiệp chỉ mất chi phí nộp bổ sung nhỏ, tránh được khoản truy thu lớn và phạt chậm nộp từ cơ quan thuế.

2. Cần làm gì ngay khi phát hiện sai sót trong báo cáo thuế TNDN?

Khi bạn hoặc đơn vị kiểm toán phát hiện lỗi trong báo cáo thuế thu nhập doanh nghiệp, cần xử lý theo các bước sau:

• Xác định bản chất sai sót:
  Kiểm tra xem đó là lỗi ghi nhận sai, bỏ sót số liệu hay hiểu sai quy định pháp luật.

• Định lượng ảnh hưởng:
  Đánh giá xem sai sót dẫn đến việc tăng hay giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.

• Lập tờ khai bổ sung, điều chỉnh:
  Chuẩn bị hồ sơ điều chỉnh theo đúng mẫu quy định của Tổng cục Thuế, có kèm bảng giải trình chi tiết.

• Nộp lại cho cơ quan thuế:
  Nộp bản khai điều chỉnh, thực hiện nghĩa vụ bổ sung và thanh toán tiền phạt chậm nộp (nếu có).

Việc chủ động rà soát và xử lý sai sót không chỉ giảm thiểu thiệt hại tài chính mà còn thể hiện tinh thần tuân thủ nghiêm túc của doanh nghiệp trong quản lý thuế TNDN.

Xem chi tiết các dịch vụ kế toán và kiểm toán của IFA tại đây!

VI. Checklist chuẩn bị cho một cuộc Kiểm toán thuế TNDN

1. Nhóm hồ sơ pháp lý và khai thuế

Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu pháp lý và tờ khai liên quan đến thuế TNDN để phục vụ quá trình kiểm toán. Danh sách bao gồm:

• Giấy phép đăng ký kinh doanh

• Điều lệ công ty (đối với doanh nghiệp có tư cách pháp nhân)

• Tờ khai quyết toán thuế TNDN các năm gần nhất

• Báo cáo tài chính đã được kiểm toán (nếu có)

• Hồ sơ khai thuế TNDN định kỳ

Đây là nhóm hồ sơ nền tảng giúp đối chiếu các nghĩa vụ thuế với tình hình hoạt động thực tế của doanh nghiệp.

2. Nhóm sổ sách kế toán và chứng từ gốc

Các tài liệu kế toán chi tiết đóng vai trò cốt lõi trong việc kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của báo cáo thuế TNDN. Checklist cần có:

• Sổ cái và sổ chi tiết các tài khoản doanh thu, chi phí, tài sản

• Bảng lương, bảng phân bổ chi phí trả trước

• Hợp đồng kinh tế (mua bán, thuê, vay...)

• Hóa đơn đầu vào – đầu ra

• Bảng kê khai giao dịch liên kết (nếu có)

Doanh nghiệp nên lưu trữ các chứng từ theo đúng thời gian quy định của pháp luật, đồng thời phân loại rõ ràng để tiện tra cứu và đối chiếu khi cần thiết.

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về dịch vụ kế toán trọn gói và nhận báo giá tốt nhất!

VII. IFA – Đồng hành cùng Doanh nghiệp trong hoạt động Kiểm toán thuế TNDN

1. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và am hiểu luật thuế

Công ty TNHH Viện Kế toán và Quản trị Doanh nghiệp (IFA) là đơn vị tư vấn và kiểm toán uy tín, quy tụ đội ngũ chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm toán thuế TNDN. Mỗi chuyên gia tại IFA không chỉ thành thạo nghiệp vụ mà còn:

• Hiểu rõ các chuẩn mực kiểm toán, luật thuế thu nhập doanh nghiệp

• Cập nhật nhanh chóng các quy định mới từ Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính

• Có khả năng đánh giá rủi ro thuế và tư vấn tối ưu hóa nghĩa vụ thuế hợp pháp

Sự đồng hành của đội ngũ này giúp doanh nghiệp an tâm trong mọi kỳ quyết toán, thanh tra thuế.

2. Quy trình minh bạch, báo cáo chi tiết và cam kết bảo mật

IFA cam kết triển khai quy trình kiểm toán thuế bài bản, minh bạch, đảm bảo lợi ích và thông tin của khách hàng. Mỗi khách hàng sẽ được:

• Tiếp cận quy trình kiểm toán 6 bước chuyên nghiệp

• Nhận báo cáo chi tiết, phân tích rõ ràng các sai phạm và giải pháp khắc phục

• Cam kết bảo mật toàn bộ dữ liệu và chứng từ liên quan

IFA không chỉ cung cấp dịch vụ kiểm toán thuế TNDN, mà còn đồng hành lâu dài cùng doanh nghiệp trong quản trị rủi ro tài chính và nâng cao tuân thủ pháp luật thuế.

Xem chi tiết: Kế toán trọn gói - Đơn vị cung cấp dịch vụ hàng đầu 2025

Thông tin liên hệ

Nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu thêm về dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua:

• Trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh:
  Tầng 2, Tòa nhà Minh Khang, 120A Trần Kế Xương, P.7, Quận Phú Nhuận.
  Hotline: 0909.294.209 – (028) 3622 2162
  Email: info@ifa.com.vn

• Văn phòng giao dịch: 33 Đặng Thùy Trâm, Phường 13, Bình Thạnh, TP.HCM

• Văn phòng tại Hà Nội:
  Tầng 3, số 46, ngõ 168, Nguyễn Xiển, P. Hạ Đình, Quận Thanh Xuân.
  Hotline: 0909.294.209 – (024) 3209 9066
  Email: hanoi@ifa.com.vn

Website chính thức: ifa.com.vn

Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp và đáng tin cậy, giúp doanh nghiệp của bạn tự tin hơn trong mọi hoạt động tài chính và đối mặt với mọi thách thức của thị trường. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng sự phát triển bền vững của bạn!