Mọi nghiệp vụ phát sinh đều cần được ghi nhận trên những đối tượng cụ thể và xác định rõ ràng. Nếu không làm rõ phạm vi theo dõi ngay từ đầu, số liệu kế toán rất dễ thiếu nhất quán và khó kiểm soát. Hiểu đúng đối tượng của kế toán là gì giúp phân loại tài sản, nguồn vốn và các yếu tố phát sinh một cách logic. Khi xác định đúng đối tượng kế toán, việc ghi nhận, tổng hợp và lập báo cáo sẽ trở nên rõ ràng hơn. Đây cũng là cơ sở để đảm bảo thông tin kế toán phản ánh đúng bản chất kinh tế của đơn vị. Bài viết dưới đây của IFA sẽ giúp bạn có thêm thông tin về đối tượng trong kế toán.
Đối tượng của kế toán là gì?
Đối tượng của kế toán là tài sản, nguồn hình thành tài sản và sự biến động của các yếu tố này trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. Thông qua việc theo dõi các đối tượng của kế toán, kế toán ghi nhận các biến động dưới dạng bút toán và tổng hợp thành báo cáo tài chính.
Xét về bản chất, đối tượng kế toán được thể hiện trên hai mặt là tài sản và nguồn vốn. Hai yếu tố này luôn song hành trong quá trình ghi nhận và phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Tài sản
Tài sản là nguồn lực do doanh nghiệp kiểm soát và có khả năng mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai. Tài sản có thể tồn tại dưới dạng hữu hình như máy móc, thiết bị hoặc dưới dạng vô hình như bản quyền, phần mềm.
Dựa theo thời gian sử dụng, tài sản được chia thành tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Tài sản ngắn hạn có thời gian thu hồi trong vòng mười hai tháng hoặc một chu kỳ kinh doanh. Tài sản dài hạn có giá trị lớn và thời gian sử dụng dài hơn một năm.
Nguồn vốn
Nguồn vốn phản ánh cách hình thành tài sản của doanh nghiệp. Nguồn vốn bao gồm nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Nợ phải trả là các khoản nghĩa vụ tài chính mà doanh nghiệp phải thanh toán cho các bên liên quan như ngân hàng, nhà cung cấp hoặc đối tác. Các khoản nợ này phát sinh trong quá trình hoạt động và được phân loại theo thời hạn thanh toán.
Vốn chủ sở hữu là phần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, cổ đông hoặc các thành viên góp vốn. Nguồn vốn này được hình thành từ vốn đầu tư ban đầu và các khoản tích lũy trong quá trình hoạt động.
Các đối tượng của kế toán
Theo Luật Kế toán số 88/2015/QH13, các loại đối tượng của kế toán được quy định cụ thể như sau:
Đối tượng kế toán sử dụng ngân sách nhà nước
a) Tiền, vật tư và tài sản cố định;
b) Nguồn kinh phí, quỹ;
c) Các khoản thanh toán trong và ngoài đơn vị kế toán;
d) Thu, chi và xử lý chênh lệch thu, chi hoạt động;
đ) Thu, chi và kết dư ngân sách nhà nước;
e) Đầu tư tài chính, tín dụng nhà nước;
g) Nợ và xử lý nợ công;
h) Tài sản công;
i) Tài sản, các khoản phải thu, nghĩa vụ phải trả khác có liên quan đến đơn vị kế toán.
Đối tượng kế toán không sử dụng ngân sách nhà nước
Đối tượng kế toán thuộc hoạt động của đơn vị, tổ chức không sử dụng ngân sách nhà nước gồm tài sản, nguồn hình thành tài sản theo quy định tại các điểm a, b, c, d và i khoản 1 Điều này
Đối tượng kế toán thuộc hoạt động kinh doanh, trừ hoạt động quy định tại khoản 4
a) Tài sản;
b) Nợ phải trả và vốn chủ sở hữu;
c) Doanh thu, chi phí kinh doanh, thu nhập và chi phí khác;
d) Thuế và các khoản nộp ngân sách nhà nước;
đ) Kết quả và phân chia kết quả hoạt động kinh doanh;
e) Tài sản, các khoản phải thu, nghĩa vụ phải trả khác có liên quan đến đơn vị kế toán.
Đối tượng kế toán thuộc hoạt động ngân hàng, tín dụng, bảo hiểm, chứng khoán, đầu tư tài chính
a) Các đối tượng quy định tại khoản 3 Điều này;
b) Các khoản đầu tư tài chính, tín dụng;
c) Các khoản thanh toán trong và ngoài đơn vị kế toán;
d) Các khoản cam kết, bảo lãnh, giấy tờ có giá.
Cách xác định đối tượng kế toán
Trong quá trình vận hành doanh nghiệp, kế toán là bộ phận không thể tách rời khỏi công tác quản lý. Thông qua hệ thống kế toán, doanh nghiệp theo dõi được tình hình tài chính và sự biến động của các nguồn lực đang sử dụng. Mọi hoạt động kinh tế phát sinh đều cần được ghi nhận và kiểm soát liên tục.
Kế toán viên thực hiện việc phản ánh các đối tượng kế toán xuyên suốt các giai đoạn hình thành và vận động của doanh nghiệp. Toàn bộ tài sản và sự thay đổi của chúng được ghi nhận bằng số liệu cụ thể, bảo đảm tính rõ ràng và có thể kiểm tra. Tài sản của doanh nghiệp bao gồm cả tài sản hữu hình và tài sản vô hình.
- Tài sản hữu hình là những yếu tố có hình thái vật chất như nhà xưởng, máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu, phương tiện vận tải, tiền mặt và tiền gửi ngân hàng.
- Tài sản vô hình là các quyền và lợi ích không có hình thái vật chất như quyền thương mại, nhãn hiệu, sáng chế hoặc các khoản đầu tư tài chính.
Các loại tài sản này được hình thành từ vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, tài sản luôn biến động và luân chuyển. Vì vậy, kế toán cần ghi chép đầy đủ và chính xác để phục vụ công tác quản lý và ra quyết định.
Kết luận
Đối tượng kế toán là nền tảng của toàn bộ hoạt động ghi nhận và quản lý tài chính trong doanh nghiệp. Việc hiểu rõ đối tượng của kế toán là gì giúp doanh nghiệp theo dõi chính xác tài sản, nguồn vốn và các biến động phát sinh trong quá trình hoạt động. Khi xác định đúng đối tượng trong kế toán, hệ thống sổ sách và báo cáo tài chính sẽ phản ánh đúng bản chất kinh tế.
Nếu doanh nghiệp cần tư vấn thiết lập hệ thống kế toán, xác định đúng đối tượng của kế toán doanh nghiệp hoặc rà soát lại cách phân loại đối tượng kế toán doanh nghiệp, IFA sẵn sàng hỗ trợ với giải pháp phù hợp theo từng mô hình hoạt động.
Công ty TNHH Kiểm Toán Tư Vấn IFA
- Trụ sở chính: Tầng 2, Tòa nhà Minh Khang, 120A Trần Kế Xương, Phường Cầu Kiệu, TP. HCM
- Văn phòng TPHCM: 33 Đặng Thùy Trâm, Phường Bình Lợi Trung, TP.HCM, Việt Nam
- Email: info@ifa.com.vn
- Hotline: 0909.294.209 – (028) 3622 2162
- Văn phòng Hà Nội: Tầng 3, 202 Khương Đình, phường Khương Đình, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
- Hotline: 0909.294.209 - (024).3209 9066
- Email: hanoi@ifa.com.vn
- Website: Ifa.com.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/kiemtoanifa
- X: https://x.com/kiemtoanifa
