Chứng từ kế toán là tài liệu quan trọng ghi nhận các giao dịch tài chính của doanh nghiệp. Việc lưu trữ chứng từ đúng quy định giúp doanh nghiệp tuân thủ nghĩa vụ thuế và bảo vệ quyền lợi trong các cuộc kiểm tra. Thời hạn lưu trữ chứng từ kế toán được quy định rõ ràng trong pháp luật và thay đổi tùy theo loại chứng từ. Việc hiểu và áp dụng chính xác các quy định về thời gian lưu trữ giúp doanh nghiệp tránh vi phạm pháp luật và tối ưu hóa công tác quản lý tài chính.
Các loại chứng từ kế toán phải lưu trữ
Căn cứ theo Điều 8 Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định về những tài liệu kế toán phải lưu trữ, các loại tài liệu bao gồm:
- Chứng từ kế toán: Đây là tài liệu cơ bản ghi nhận các giao dịch tài chính trong doanh nghiệp. Chứng từ bao gồm hóa đơn, phiếu thu chi, hợp đồng, chứng từ thanh toán.
- Sổ kế toán chi tiết, sổ kế toán tổng hợp: Đây là các sổ sách dùng để ghi chép các giao dịch tài chính và theo dõi tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Báo cáo tài chính: Các báo cáo như báo cáo lãi lỗ, bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Đây là tài liệu quan trọng để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Tài liệu khác có liên quan đến kế toán, bao gồm:
- Các loại hợp đồng.
- Báo cáo kế toán quản trị.
- Hồ sơ, báo cáo quyết toán dự án hoàn thành, dự án quan trọng quốc gia.
- Báo cáo kết quả kiểm kê và đánh giá tài sản.
- Các tài liệu liên quan đến kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm toán.
- Biên bản tiêu hủy tài liệu kế toán; quyết định bổ sung vốn từ lợi nhuận, phân phối các quỹ từ lợi nhuận.
- Các tài liệu liên quan đến giải thể, phá sản, chia, tách, hợp nhất sáp nhập, chấm dứt hoạt động, chuyển đổi hình thức sở hữu, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp hoặc chuyển đổi đơn vị.
- Tài liệu liên quan đến tiếp nhận và sử dụng kinh phí, vốn, quỹ.
- Tài liệu liên quan đến nghĩa vụ thuế, phí, lệ phí và nghĩa vụ khác đối với Nhà nước.
Quy định thời hạn lưu trữ chứng từ kế toán
Tại khoản 5 Điều 41 Luật Kế toán 2015, quy định về thời hạn lưu trữ đối với tài liệu kế toán như sau:
Thời hạn lưu chứng từ kế toán tối thiểu 5 năm
Căn cứ theo quy định tại Điều 12 của Nghị định 174/2016/NĐ-CP, những chứng từ kế toán phải được lưu trữ tối thiểu 5 năm bao gồm các tài liệu sau:
- Chứng từ kế toán như phiếu thu chi, phiếu nhập xuất kho, phiếu xuất kho không sử dụng trực tiếp để ghi sổ và báo cáo tài chính, và không được lưu trong tập tài liệu kế toán của bộ phận kế toán.
- Tài liệu kế toán dùng cho quản lý, điều hành của doanh nghiệp.
- Các tài liệu, chứng từ không thuộc nhóm tài liệu phải lưu trữ lâu hơn theo các quy định khác sẽ phải thực hiện lưu trữ theo thời hạn quy định tại Điều 12.
Doanh nghiệp cần nghiêm túc chấp hành theo các quy định về thời gian lưu trữ này để tránh rủi ro trong việc kiểm toán và thanh tra thuế.
Thời hạn lưu trữ hồ sơ chứng từ kế toán tối thiểu 10 năm
Căn cứ theo Điều 13 của Nghị định 174/2016/NĐ-CP, các tài liệu, chứng từ kế toán dưới đây phải được lưu trữ tối thiểu 10 năm:
- Chứng từ kế toán liên quan trực tiếp đến việc ghi sổ kế toán và lập báo cáo tài chính, bao gồm các bảng kê, bảng tổng hợp chi tiết, sổ kế toán chi tiết, sổ kế toán tổng hợp, báo cáo tài chính tháng, quý, năm, báo cáo quyết toán, biên bản tiêu hủy tài liệu. Thời gian lưu trữ tính từ khi kết thúc niên độ kế toán.
- Tài liệu chứng từ kế toán liên quan đến thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, báo cáo kiểm kê và đánh giá tài sản. Thời gian lưu trữ tính từ khi các giao dịch được hoàn thành.
- Tài liệu liên quan đến các dự án đầu tư và báo cáo quyết toán dự án hoàn thành. Lưu trữ tính từ khi hoàn thành duyệt báo cáo quyết toán vốn đầu tư dự án.
- Tài liệu liên quan đến thay đổi vốn điều lệ, chủ sở hữu của doanh nghiệp (giải thể, phá sản, cổ phần hóa). Lưu trữ tính từ khi hoàn thành thủ tục.
- Tài liệu liên quan đến kiểm tra, kiểm toán từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Lưu trữ tính từ khi có báo cáo kết quả thanh tra.
Thời hạn lưu trữ chứng từ kế toán vĩnh viễn
Theo quy định, các chứng từ kế toán có tính sử liệu, có ý nghĩa quan trọng về kinh tế, an ninh, quốc phòng phải được lưu trữ vĩnh viễn. Các tài liệu này bao gồm:
- Đối với đơn vị kế toán trong lĩnh vực kế toán nhà nước, tài liệu phải lưu trữ vĩnh viễn bao gồm các báo cáo tổng quyết toán ngân sách nhà nước năm đã được Quốc hội phê chuẩn, báo cáo quyết toán ngân sách địa phương đã được Hội đồng nhân dân các cấp phê chuẩn, hồ sơ báo cáo quyết toán dự án hoàn thành thuộc nhóm A, dự án quan trọng quốc gia.
- Đối với hoạt động kinh doanh, tài liệu kế toán phải lưu trữ vĩnh viễn bao gồm các tài liệu có ý nghĩa quan trọng về kinh tế, an ninh, quốc phòng.
Việc lưu trữ vĩnh viễn các tài liệu này giúp bảo vệ các thông tin quan trọng, đồng thời tạo cơ sở cho các hoạt động quản lý, kiểm tra và giải quyết các vấn đề pháp lý, chính trị liên quan.
Các hình thức lưu trữ chứng từ kế toán
Việc lưu trữ chứng từ kế toán đúng cách là rất quan trọng để bảo vệ thông tin tài chính của doanh nghiệp và đảm bảo tuân thủ pháp luật. Hiện nay, có ba hình thức chính để lưu trữ chứng từ kế toán:
- Lưu trữ giấy: Phương pháp truyền thống, đảm bảo tính pháp lý và dễ truy xuất khi cần. Tuy nhiên, nó chiếm nhiều không gian lưu trữ và dễ bị hư hỏng do tác động của môi trường như độ ẩm, bụi bẩn. Việc tìm kiếm chứng từ cũng có thể mất thời gian khi lượng tài liệu lớn.
- Lưu trữ chứng từ kế toán điện tử: Các tài liệu kế toán được lưu trữ dưới dạng điện tử, giúp tiết kiệm không gian và dễ dàng tìm kiếm. Phương pháp này yêu cầu doanh nghiệp đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin và bảo mật để đảm bảo an toàn dữ liệu, đồng thời cần người quản lý hệ thống để duy trì hiệu quả.
- Lưu trữ kết hợp: Sử dụng kết hợp cả lưu trữ giấy và điện tử, giúp doanh nghiệp linh hoạt bảo quản chứng từ quan trọng (như báo cáo tài chính) dưới dạng giấy, trong khi các tài liệu khác được lưu trữ điện tử. Phương pháp này mang lại sự linh hoạt, nhưng cũng đòi hỏi doanh nghiệp quản lý đồng bộ cả hai hệ thống lưu trữ.
Quy định về nơi cất giữ chứng từ kế toán
Theo Điều 11 Nghị định 174/2016/NĐ-CP, các quy định về nơi lưu trữ chứng từ kế toán như sau:
- Lưu trữ tại kho doanh nghiệp: Doanh nghiệp phải lưu trữ chứng từ kế toán tại kho lưu trữ của mình, đảm bảo các biện pháp bảo vệ như chống trộm, cháy, ẩm mốc và côn trùng.
- Doanh nghiệp liên doanh hoặc có vốn đầu tư nước ngoài: Các công ty có vốn đầu tư nước ngoài trên 100% phải lưu trữ chứng từ tại Việt Nam trong suốt thời gian hoạt động.
- Doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản: Chứng từ kế toán của doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản sẽ được lưu trữ tại cơ quan cấp phép đăng ký kinh doanh hoặc quyết định giải thể, phá sản.
- Doanh nghiệp sáp nhập hoặc chuyển đổi hình thức sở hữu: Chứng từ kế toán sẽ được lưu tại đơn vị chủ sở hữu mới hoặc cơ quan cấp quyết định.
- Quản lý lưu trữ chứng từ: Người chịu trách nhiệm quản lý việc lưu trữ chứng từ là leader bộ phận kế toán, và họ sẽ chịu trách nhiệm pháp lý đối với việc lưu trữ này.
Kết luận
Việc lưu trữ chứng từ kế toán đúng quy định là rất quan trọng để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn cho doanh nghiệp. Các quy định về nơi lưu trữ chứng từ, từ kho lưu trữ của doanh nghiệp cho đến việc lưu trữ tại các cơ quan có thẩm quyền trong trường hợp giải thể hoặc phá sản, đều nhằm bảo vệ tài liệu kế toán khỏi mất mát hoặc hư hỏng. Doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định này và đảm bảo rằng người chịu trách nhiệm quản lý việc lưu trữ có đủ năng lực và trách nhiệm pháp lý. Liên hệ với IFA để được hỗ trợ tư vấn về quy trình lưu trữ chứng từ kế toán và các vấn đề kế toán khác.
Công ty TNHH kiểm toán tư vấn IFA
- Trụ sở chính: Tầng 2, Tòa nhà Minh Khang, 120A Trần Kế Xương, Phường Cầu Kiệu, TP. HCM
- Văn phòng TPHCM: 33 Đặng Thùy Trâm, Phường Bình Lợi Trung, TP.HCM, Việt Nam
- Email: info@ifa.com.vn
- Hotline: 0909.294.209 – (028) 3622 2162
- Văn phòng Hà Nội: Tầng 3, 202 Khương Đình, phường Khương Đình, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
- Hotline: 0909.294.209 - (024).3209 9066
- Email: hanoi@ifa.com.vn
- Website: Ifa.com.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/kiemtoanifa
- X: https://x.com/kiemtoanifa
